หมุนเวียนถ่ายเท

เดือนบางเดือน สัปดาห์บางสัปดาห์ผ่านไปราวเมฆล่องลม เจ็ดแปดวันสั้นๆ หากแต่บรรจุด้วยเรื่องราวและผู้คนแน่นขนัด ขณะบางเดือน เรานั่งอยู่ติดเก้าอี้ จมจ่อมกับภาระหน้าที่แทบไม่ได้ก้าวพ้นเขตรั้ว

เรียกมันว่า ‘สัปดาห์แห่งผู้มาเยือน’ มีผู้คนแวะเวียนมาทุกวันโดยมิได้นัดหมาย กะทันหัน ฉับพลันเสียจนกระทั่งไม่มีเวลาถอยหลัง ผงะ หรือนึกหงุดหงิดใจว่า...แขกเหรื่ออะไรนักหนา วันที่หนึ่ง วันที่สอง และสามสี่ ตามมาอีกจนเลยแปด เมื่อจิตใจตระหนักได้ เราพากันหัวเราะ อ้อ นี่ละหนอ ความบังเอิญที่ควบคุมไม่ได้ ชีวิตจัดส่งมา พ้นความคาดเดา นอกเหนือการจัดการ

วันเหล่านั้นเกิดการแลกเปลี่ยนถ่ายเทขนานใหญ่ ไตปลา หมึกแห้ง ปลาหวาน และขนมจากทะเลถูกยักย้ายแบ่งปันไปหลายบ้าน กาแฟจากดอยสูง กระท้อนสุกจากสวน แตงไทยลูกใหญ่ เห็ดสดๆ ขาวผ่องจากป่าที่ญาติมิตรผู้เยือนส่งมาทางไปรษณีย์หรือนำมาให้ด้วยตัวเอง แตงนั้นได้กินกันสองบ้าน กระท้อนแบ่งสาม ของแห้งแบ่งไปสี่ มีปลากรอบเล็กๆ หอมกรอบสำหรับเด็กๆ เคี้ยวเล่น มีทั้งผักบนดอยเด็ดใหม่ และน้อยหน่าที่รอให้บ่ม

เกิดจากสายสัมพันธ์ซึ่งหมุนเวียนมาพบปะ รู้จักมักคุ้นกันด้วยน้ำจิตน้ำใจ ที่เคยนึกว่า การศึกษาได้ตัดขาดเราจากรากเหง้านั้น ข้าวของเหล่านี้ประหนึ่งนิมิตหมายอันดี มันมาจากการคืนดีกับคณาญาติ จากมิตรภาพกับชุมชน หรือแม้แต่มิตรสหายที่อยู่ห่างไกล สามีภรรยาชาวสวน ลุงป้าวัยเจ็ดสิบซึ่งโทรศัพท์ให้ไปรับกระท้อนหวานรุ่นสุดท้าย แต่แล้วกลับเปลี่ยนใจ มะงุมมะงาหรามาส่งมอบกับมือ น้องๆ จากทางใต้ซึ่งส่งอาหารทะเลมากำนัล พ่อครูช่างปี่ช่างซอมอบปี่จุมล้ำค่า พร้อมด้วยแตงกวาสดจากสวน ชาหญ้าหวานจากพี่สาว และถ้อยคำดีๆ จากเพื่อนต่างชาติของเธอ นอกจากอาหาร ผักและผลไม้ ยังมีหนังสือและวีซีดีที่เราต่างแลกเปลี่ยนหยิบยืมกัน เราได้รับจากเพื่อนของเรา จากเพื่อนของเพื่อน เราส่งต่อให้เพื่อน เพื่อนของเราส่งต่อๆ ไป

ในสวน ต้นหญ้าเชื่องเชื่อเมื่อฝนเรียก ตัดกี่ครั้งๆ มันมักผงาดขึ้นมาเสมอ เราทำทางผ่านพงหญ้าไปหาต้นลำไยที่ขึ้นกระจายห่างๆ ปีนี้เป็นปีแรกที่ได้เฝ้ามองลำไยผลิดอกจนกระทั่งสุก บนกิ่งก้านขนาดย่อมราวที่นั่งเล็กๆ นั้นมีเด็กน้อยน่ารักสองคนปีนป่าย พ่อและแม่ของเขาเหนี่ยวกิ่ง เด็ดผลอวบหวาน ส่วนฉันแปลงร่างเป็นลิง ขึ้นไปขย่มกิ่ง ลำใยปีนี้ราคาดี แต่ตามเรือกสวนเก็บได้ไม่มาก ลำไยของเรามีความสุข แม้ไม่ดกดื่น ทำกำไร ทว่า ได้กลายเป็นของขวัญของฝากแก่มิตรสหาย ปลายฤดู ยังมีลำไยตกค้าง เราคิดแผนการถนอมอาหารเป็นครั้งสุดท้าย ก่อนปล่อยวาง กำนัลแก่นกหนู

เราไม่ใช่ปัจเจกชนผู้ถูกตัดขาดจากโลกแล้ว เกิดสายสัมพันธ์อันดีงามตามธรรมชาติกับชุมชน ลุงป้าชาวสวน เจ้าของร้านค้า คุณลุงคุณป้านักอ่านที่บ้านไร่ยางโตน เพื่อนๆ มะขามป้อม (มูลนิธิสื่อชาวบ้าน) เพื่อนเอ็นจีโอ นักเขียน และพี่น้องชาวบ้าน ต่างรู้จักมักคุ้นกันอย่างค่อยเป็นค่อยไป ด้วยความรู้สึกร่วมในท้องถิ่นและดงดอยอยู่อาศัย เราหลายคนมาจากที่อื่น ชอกช้ำจากเมือง อพยพมาลงหลักปักฐาน เราพูดคุยกัน เหมือนต้นไม้ในดินใหม่ ซาบซึ้งใจต่อผืนแผ่นดินที่ให้ชีวิต อะไรหนอที่เราพอทำได้ สิ่งใดที่เรามีและสามารถแบ่งปันออกไป นอกเหนือจากการงานอาชีพของแต่ละคน

อาจไม่เหมือน ไม่ใช่ชาวบ้านตามการรับรู้ทั่วไป แต่เราก็คือหนึ่งในผู้อยู่อาศัย เราพร้อมที่จะถูกใช้ ในสิ่งที่เรามี เราเป็น แจกจ่าย แบ่งปันไปตามวิถีของเรา