ชุมชน/สิ่งแวดล้อม

                                      ท่ามกลางสถานการณ์ปัญหาการกัดเซาะชายฝั่งทะเลอ่าวไทยตลอดทั้งแนวตั้งแต่จังหวัดนราธิวาสถึงจังหวัดสุราษฎร์ธานี  คนรักและผูกพันกับชายหาดในจังหวัดสงขลา จึงร่วมกันจัดกิจกรรมคิดถึงเธอ...ชายหาดขึ้น เพื่อพูดคุยถึงปัญหาที่เกิดขึ้น ศูนย์เรียนรู้วิถีธรรมชาติเพื่อชุมชน ตำบลบ้านนา ร่วมกับ  คณะกรรมการประสานงานองค์กรพัฒนาเอกชนภาคใต้(กป.อพช.ใต้) สมาคมดับบ้านดับเมือง  สมาคมรักษ์ทะเลไทย  มหาวิทยาลัยชาวบ้านลานหอยเสียบ อำเภอจะนะ  เครือข่ายนักข่าวพลเมืองเฝ้าระวังชายหาด และองค์การกระจายเสียงและแพร่ภาพสาธารณแห่งประเทศไทย(ทีวีไทย)  จัดงานคิดถึงเธอ...ชายหาดขึ้นบริเวณริมทะเลบ้านบ่อโชน ต.สะกอม อ.จะนะ  จ.สงขลา เมื่อวันที่ ๒๗ ธันวาคมที่ผ่านมา กิจกรรมที่จัดขึ้น เพื่อมุ่งสร้างกระบวนการศึกษาเรียนรู้สภาพปัญหาของชายหาด ความ เปลี่ยนแปลง และผลกระทบที่เกิดขึ้นในพื้นที่จังหวัดสงขลา เกิดการแลกเปลี่ยนเรื่องราวของชายหาดตั้งแต่อดีตถึงปัจจุบันผู้เข้าร่วมเห็นคุณค่าและความสำคัญของชายหาด และเกิดจิตสำนึกร่วมกันในการดูแลรักษาทรัพยากรชายหาด กิจกรรมเริ่มตั้งแต่เวลา ๑๐.๐๐ น. เป็นการจัดกระบวนการเรียนรู้ให้กับเยาวชนจากตัวแทน ๑๐ โรงเรียนในพื้นที่จังหวัดสงขลา ได้แก่ โรงเรียนวรนารีเฉลิม โรงเรียนศิรินุพงศ์ โรงเรียนจะนะชนูปถัมภ์ โรงเรียนสุทธิ์รักษ์ โรงเรียนบ้านสุเหร่า โรงเรียนบ้านโคกม้า โรงเรียนบ้านปากบาง โรงเรียนบ้านสะกอม โรงเรียนบ้านบ่อโชน และนักศึกษามหาวิทยาลัยราชัฏสงขลา ประมาณ ๖๐ คน โดยมีการจัดฐานการเรียนรู้เป็นฐานต่างๆ อาทิ หนึ่งฐานเรียนรู้วิถีชีวิตชาวประมงพื้นบ้านและความรู้เรื่องทรัพยากรชายหาด มีการสาธิต การหากุ้งเคย ด้วยการรุนและการใช้ตีนต่อ(เป็นลักษณะคล้ายขาเทียมทำจากไม้ ใช้ใส่เพื่อให้ช่วงขาสูงขึ้นกรณีที่รุนกุ้งเคยในบริเวณที่น้ำทะเลลึก) การถักอวน  สองฐานเรียนรู้อาหารพื้นบ้านซึ่งมีส่วนประกอบของปลาสดจากทะเล เช่น ข้าวยำ ข้าวดอกราย ซึ่งเป็นอาหารพื้นบ้านของชาวสะกอม และวิธีการทำกะปิ  สามฐานเรียนรู้กิจกรรมของเยาวชนในอำเภอจะนะ  ได้แก่กิจกรรมกลุ่มเยาวชนโหมเรารักษ์จะนะ  กิจกรรมนักข่าวพลเมืองหมีดหม้อสีขาว และเครือข่ายนักข่าวพลเมืองเฝ้าระวังชายหาด ซึ่งได้รับความสนใจจากนักเรียนที่มาร่วมงาน สี่ฐานเรียนรู้แนวคิดธรรมชาติบำบัดการดูแลสุขภาพด้วยการใช้ผัก ผลไม้ อากาศ ช่วงบ่ายเริ่มด้วยการแสดงศิละ ของนักเรียนโรงเรียนบ้านสุเหร่า อ.จะนะ ซึ่งเป็นการร่ายรำศิลปะต่อสู้ป้องกันของพี่น้องมุสลิม  การแสดงลิเกฮูรูของเยาวชนลานหอยเสียบ  การเสวนาประเด็น “คิดถึงชายหาดบ้านเรา” ผู้ร่วมเสวนาประกอบด้วย นายเจ๊ะหมัด  สังข์แก้ว และนายดลรอหมาน โต๊ะกาหวี  ตัวแทนชาวบ้านผู้ได้รับผลกระทบจากการกัดเซาะชายหาด   รศ.ดร.สมบูรณ์ พรพิเนตพงศ์   คณะวิศวกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์   คุณพีระ  ตันติเศรณี นายกเทศมนตรีนครสงขลา  คุณศุ บุญเลี้ยง  ซึ่งได้ร่วมกับสื่อมวลชนจากส่วนกลาง นักเขียน และสื่อมวลชนท้องถิ่น ลงพื้นที่สำรวจปัญหาการกัดเซาะชายฝั่งจากอำเภอปากพนัง จังหวัดนครศรีธรรมราชถึงตำบลสะกอม อำเภอจะนะ   จังหวัดสงขลา ระหว่างวันที่ ๒๖ – ๒๗ ธันวาคม  ดำเนินรายการเสวนาโดย  คุณศิริมา นิตะโย      นายเจ๊ะหมัด  สังข์แก้ว  อดีตสมาชิกอบต.สะกอม เล่าว่าสภาพอดีตของชายหาดตำบลสะกอมเป็นชายหาดที่ทอดยาวมีความสวยงามมาก มีต้นสนตลอดแนว ความสมบูรณ์ของชายหาดทำให้สัตว์น้ำอุดมสมบูรณ์ด้วย มีเต่าขึ้นมาวางไข่จำนวนมาก  ชายหาดมีความสำคัญทั้งในแง่การทำมาหากินเลี้ยงชีพแล้ว ยังมีคุณค่าทางด้านจิตใจคนในชุมชนและเยาวชนจะมีพักผ่อนกันเป็นจำนวนมาก และอดีตเคยมีการทำพีธีตาละบาลาบริเวณหน้าหาด(ลักษณะคล้ายลอยเรือสะเดาเคราะห์แบบไทยพุทธ)  แต่หลังจากที่กรมเจ้าท่าเดิมหรือกรมขนส่งทางน้ำและพาณิชยนาวีสร้างเขื่อนกั้นทรายและกันคลื่นบริเวณปากคลองสะกอมตั้งแต่ปี ๒๕๔๑ ทำให้เกิดปัญหาการกัดเซาะชายหาดรุนแรงขึ้นทุกปี ส่งผลกระทบต่อการประกอบอาชีพ กระทบต่อการใช้ประโยชน์จากชายหาดสะกอม ต่อระบบนิเวศและสิ่งแวดล้อมที่สำคัยกระทบต่อความรู้สึกด้านจิตใจต่อการสูญเสียชายหาด นายดลรอหมาน โต๊ะกาหวี  ผู้ช่วยผู้ใหญ่บ้านบ่อโชน ตำบลสะกอม กล่าวว่าการที่ตนและชาวบ้านตำบลสะกอมต้องลุกขึ้นมาฟ้องร้องต่อกรมขนส่งทางน้ำและพาณิชยนาวีและอธิบบดีกรมฯ  ซึ่งเป็นหน่วยงานที่ดูแลและรับผิดชอบการสร้างเขื่อนกั้นทรายและกันคลื่นบริเวณปากคอลงสะกอม ผลจากการก่อสร้างทำให้ชายหาดสะกอมถูกกัดเซาะอย่างรุนแรง  การฟ้องร้องศาลปกครองสงขลา มูลค่าร่วม ๒๐๐ ล้านบาทเพื่อนำเงินดังกล่าวมาเยียวยาและฟื้นฟูชายหาด  สำหรับแนวทางกาแก้ไขปัญหาการกัดเซาะเวลานี้คืออย่าก่อสร้างสิ่งล่วงล้ำทะเลเพิ่ม ไม่ว่าเขื่อนหรือท่าเทียบเรือน้ำลึกที่จะเกิดขึ้นที่บ้านสวนกง สมบูรณ์ พรพิเนตพงศ์   ยืนยันเอกสารการศึกษาของกรมขนส่งทางน้ำและพาณิชยนาวีที่ระบุชัดว่า  หลังจากการก่อสร้างเขื่อนกันทรายและคลื่นร่องน้ำสะกอม ในปีแรกจะเกิดการทับถมที่เขื่อนด้านทิศตะวันออกเป็นระยะทาง ๗๑ เมตร เป็นแนวยาว ๒.๕ กิโลเมตรและเกิดการกัดเซาะ ๔๕ เมตร ในระยะทาง ๑.๕ กิโลเมตรตามชายฝั่ง เมื่อผ่านไป ๒๐ ปี การทับถมจะเกิดขึ้น ๔๐๓ เมตร เป็นระยะทางมากกว่า ๕ กิโลเมตร และเกิดการกัดเซาะ ๓๒๔ เมตรในระยะทาง ๔ กิโลเมตร  แต่ในความเป็นจริงเกิดปัญหากัดเซาะมากว่าที่คาดการณ์ไว้ด้วยซ้ำ และกล่าวว่าโดยหลักหากก่อสร้างสิ่งล่วงล้ำทางน้ำจะก่อสร้างเกิดปัญหาการกัดเซาะอย่างแน่นอน เพราะทิศทางน้ำทิศทางคลื่นเปลี่ยน โดยหลักธรรมชาติเมื่อคลื่นปะวัตถุกีดขวางคลื่นจะแรงกว่าปกติ การที่ชายหาดถูกทำลายทำให้ไม่มีตัวชะลอความแรงของคลื่น หน้าที่หนึ่งของชายหาดคือเป็นเสมือนกำแพงกันคลื่นตามธรรมชาติที่จะป้องกันฝั่งให้ปลอดภัยจากคลื่นลม คุณพีระ  ตันติเศรณี กล่าวว่าชายหาดชลาทัศน์ในปัจจุบันกำลังได้รับความสนใจเนื่องจากพื้นที่ชลาทัศน์อยู่ติดถนน เดินทางสะดวกมีคนนำรูปที่ถ่ายออกข่าวไปจึงเป็นที่รับรู้เรื่องการพังทลายขงชายหาด  พื้นที่เดิมของหาดชลาทัศน์เป็นชายหาดชุมชนและถนนเกิดขึ้นที่หลังทำให้เกิดการกัดเซาะ จึงมีการสร้างแนวกันคลื่นแต่การกัดเซาะยังเกิดขึ้นทุกปี ตนเองเพิ่งเข้ามารับตำแหน่งใหม่ได้คุยกับเจ้าหน้าที่ว่าในปีนี้ใช้งบประมาณแก้ไขปัญหาไป ๗๖ ล้านบาทแล้วจึงเกิดความคิดว่างบประมาณจำนวนมากดังกล่าวน่าจะนำไปแก้ไขปัญหาในรูปแบบอื่นๆ เช่นการปรับรูปแบบบ้านเวณเก้าเส้ง ส่วนตัวมองว่าการแก้ไขปัญหาชายหาดต้องทำความเข้าใจกับคนสงขลาและร่วมกันคิดเพราะเป็นปัญหาที่ส่งผลวงกว้าง คุณศุ บุญเลี้ยง  เล่าว่าตนคุ้นเคยกับหาดชลาทัศน์เคยวิ่งออกกำลังกายเป็นหาดที่กว้างสวยงาม แต่เมื่อวานไปดูเห็นแต่ล้อยางรถยนต์และกระสอบทราย ปัญหาการกัดเซาะไม่ใช่เฉพาะสงขลาหลายพื้นที่ในประเทสก็เจอรวทั้งเกาะสมุย จ.สุราษฎร์ธานีด้วย บางครั้งเราแก้ปัญหาการกัดเซาะด้วยเจตนาดีแต่ไม่รู้ถึงผลกระทบที่จะตามมา คำถามคือเราจะเรียนรู้ร่วมกันได้อย่างไร จะต้องช่วยกันคิด การถกเถียงจะทำให้เกิดความรู้ในการแก้ไขปัญหา ก่อนเดินทางมาได้คุยกับท่านว.วชิรเมธีท่านบอกว่าโบราณว่าไว้ “อย่าถมสมุทร” จากนั้น อาจารย์สดใส ขันติวรพงศ์  ขึ้นอ่านบทกวี “ทักษิณประเทศ”  ซึ่งประพันธ์โดย ศ.สุธิวงศ์ พงศ์ไพบูลย์   ตามด้วยผศ.ยงยุทธ หนูเนียม อ่านบทกวี “บาทแผลแห่งชายหาด” ตามการแสดงของศิลปะพื้นบ้าน รองแง็ง    โดยเยาวชนกลุ่มโหมฺเรารักษ์จะนะ  ไวโอลีนบรรเลงเพลงหยาดเพชร  โดยเด็กหญิงเพียงปรางค์ แสงนวล  และจบด้วยการแสดงดนตรีของอภินันท์ จิตรโสภาและวงดนตรีบาโรย ทักษิณประเทศ   เหมือนแต่งนิทานหลานเอ๋ย                 ห้วยหนองบึงเคยพียบผล พืชผักบัวบาเบียดปน                             ปลอดเสียงคนปลาออ กุ้งต่อแพน  ที่ปรือ กก รกเร้นเป็นเซิงพัก                นกพำนักรังซอนซ่อนแขวน ค่าน้ำคุณดินดีทั่วแดน                           พูนแผ่นทักษิณเป็นถิ่นทอง วันนี้ถิ่นนี้เป็นไฉน                                 ข้าวใหม่ปลามันไม่ได้ต้อง พลิกเดนดินกินไตข้าวน้ำคาวนอง     ห้วยบึงหนองเหือดเฉาหมดเต่าปลา หมายผักริ้นริมหนองเหมือนทองก้อน          ต้นขี้ไต้ในทอนยากถามหา แสงหิ่งห้อยใครเห็นเป็นบุญตา   “น้ำเผล้งหลา” อย่าหมายกรายกลั้วคอ    สุธิวงศ์  พงศ์ไพบูลย์ ๑๔ กุมภาพันธ์  ๒๕๓๖     (“น้ำเผล้งหลา” น้ำดื่มในโอ่งดินที่ผู้มีน้ำใจเตรียมไว้สำหรับผู้เดินทางที่เดินทางมาพักในศาลาริมทาง)     เขียนให้  กป.อพช.ภาคใต้                                      บาดแผลแห่งชายหาด งาน “คิดถึง...เธอชายหาด” 27 ธ.ค.52  ณ บ่อโชนรีสอร์ต ต.สะกอม  อ.จะนะ  จ.สงขลา                        จากวันนั้น..... ณ เวิ้งว้าง...อาณาอลังการ อัศจรรย์สถานสถิตหล้า ตระการภพตรึงผ่านกาลเวลา เชื่อมฝั่งฟ้าฝั่งทรายได้เห็นกัน โยงหาดฟ้า...หาดทรายให้ถึงกัน คือมหาทะเลสีครามคลอมรกต คือมหาทะเล...สีครามคลอมรกต เบิกบริบทอันงดงามเหนือความฝัน คำแผ่วพลิ้ว-โครมครืน-คลื่นยืนยัน ทุกคืนวันฤดูกาล...ผ่านหาดทราย ผ่านคืนวันผ่านฤดูกาล...ผ่านหาดทราย เห็นหาดทราย...พบวัยวันอันสดใส เด็กๆจำหลักไว้ไม่เลือนหาย สู่วันวัยหนุ่มสาวก้าวเคียงกาย ลุวัยวันอันผ่อนคลาย...แห่งผู้ชรา                 พบครรลองผองคนบนลำเรือ                 พลีหยาดเหงื่อเพื่อสู้คลื่นลมกล้า                 ค้นทรัพย์น้ำ-ฝูงกุ้ง-หอย-ปู-ปลา                 ล่องนาวาเลี้ยงชีวิตครอบครัวตน                 ร่วมนาวาเวิ้งชีวิต...แห่งชุมชน พบจุดยืน...บนนิยามความพอเพียง วัฒนธรรม-เล-หล่อเลี้ยงให้สุขล้น หลอมอัตลักษณ์อิ่มเต็มในตัวตน ภูมิปัญญาแห่งผองชนเจนตาใจ ภูมิปัญญาแห่งผองชน...ชัดตาใจ     คนกับเล-ร่วมฤดูกาลสานชีวิต                 แนบสนิทเนาว์นานผ่านยุคสมัย                 วิถีคน- วิถีเล-ร่วมวิถีใจ                 สุขสมดุล-สำแดงไว้ในเวิ้งกาล ด้วยสมดุล...จึ่งสุขได้ในเวิ้งกาล                                                    ทุกเรื่องราว...หาดทรายได้บันทึก ทุกเกลียวคลื่นเวียนจารึกรอยริ้วผ่าน ทุกเม็ดทรายคืออักษรอันจดจาร ทุกเสียงคลื่นส่งสื่อสาร...ถึงผู้คน มหาทะเล...เพียรสื่อสารถึงผองคน                                                 ว่าหาดทราย...คือนิยามงามแห่งโลก คือขุมโชคโภคทรัพย์นับค่าล้น ธรรมชาติรังสรรค์บันดาลดล เพื่อชีวิตทุกๆคนได้พึ่งพา ให้ชีวิต...ให้ทุกๆคน...ได้พึ่งพา ถึงวันนี้....... ทุกชายหาด...เห็นบาดแผลแลกว้างใหญ่ ทุกหาดทราย...ได้บาดแผลแลกว้างใหญ่ เนื้อกายหาดขาดวิ่นไป...ทุกเบื้องหน้า หลากเรื่องราว-พร่า-พราก-จากจอตา สุขสมดุลเริ่มเลือนลาจากหาดทราย สุขสมดุลจึ่งเลือนลา...ทุกหาดทราย ฤาวงวัฏฎ์-สัจจะแห่งโลกธรรม ฤาอุบัติการณ์-เตือนย้ำก่อนโลกสลาย ฤาโศกนาฏกรรม-ก่อนชีวิตจักวอดวาย ฤาเพราะคน-ลอบทำร้าย...มหาทะเล ฤาเพราะคนร่วมทำร้าย...มหาทะเล ฤามนุษย์..รุมทำลาย...มหาทะเล!!!!                 ...............................                  ผศ.ยงยุทธ  หนูเนียม          ๒๔ ตุลา ๕๒ ยามย่ำเย็นชายหาดชลาทัศน์ สงขลา  

สวัสดีนักท่องเที่ยว ระหว่างทางนักท่องเที่ยวเจออะไรมาบ้าง ฉันมาอยู่เชียงใหม่สิบกว่าปี แต่บ่อยครั้งที่รู้สึกว่า ตัวเองเหมือนนักท่องเที่ยว

  อาหารอันโปรดปรานของประมงพื้นบ้านจังหวัดประจวบคีรีขันธ์ (บ้านตาม่องล่าย) อ.เมือง ชื่อ ปลาทูทอดกรอบ      ชื่อ  ปลาอกกะแล้ ทอดกรอบ       ชื่อ ห่อหมก

เนิ่นนานหลายปีแล้วที่ผมพเนจรจากบ้านเกิด แต่หลายๆ ความรู้สึกเกี่ยวกับบ้าน ผมไม่มีทางลืมได้เด็ดขาด บางค่ำคืนที่มีโอกาสอยู่กับตัวเองเพียงลำพัง ด้วยความสงบเงียบ ภาพบ้านเกิดจะย้อนกลับมาสู่ความทรงจำ-ความทรงจำในวัยเยาว์เกี่ยวกับบ้านเกิด

กลุ่มรักษ์อ่าวประจวบคีรีขันธ์  เปิดธนาคารปูม้า หวังฟื้นฟูทรัพยากรหน้าบ้าน กิจกรรมการเปิดธนาคารปูม้าเมือง ๓ อ่าว วันนี้(๑๘ ธันวาคม ๒๕๕๒) สมาชิกกลุ่มรักษ์อ่าวประจวบคีรีขันธ์ จำนวน ๓ หมู่บ้าน ประกอบด้วย บ้านตาม่องล่าย บ้านอ่าวน้อย และบ้านคั่นกระได และชุมชนประมงพื้นบ้านในภูมินิเวศน์รอบอ่าวประจวบคีรีขันธ์   กว่า ๑๐๐ คน  โดยสมาคมรักษ์ทะเลไทย พื้นที่เพชรบุรี ประจวบคีรีขันธ์ ร่วมด้วยสำนักงานประมงจังหวัดประจวบคีรีขันธ์ สำนักงานประมงอำเภอ องค์การบริหารส่วนจังหวัดประจวบคีรีขันธ์ และสำนักงานเทศบาลเมืองประจวบคีรีขันธ์ ได้จัดพิธีเปิดธนาคารปูม้ากลุ่มรักษ์อ่าวประจวบคีรีขันธ์  และการเสวนาเรื่องการจัดการทรัพยากรชายฝั่งโดยชุมชนประมงพื้นบ้าน โดยมีนายพิสิษฐ์ สุนทรีรัตน์ รองผู้ว่าราชการจังหวัดประจวบคีรีขันธ์ เป็นผู้กล่าวเปิดงาน             นางน้ำเพชร  แก่นสาร  ประชาสัมพันธ์กลุ่มรักษ์อ่าวประจวบคีรีขันธ์ ได้กล่าวว่าวัตถุประสงค์ของการจัดงานในครั้งนี้ ถือว่าเป็นนิมิตรหมายที่ดีในการที่จะทำให้เกิดเครือเชื่อมร้อยเครือข่ายชาวประมงพื้นบ้านในจังหวัดประจวบคีรีขันธ์ สร้างกิจกรรมการอนุรักษ์และฟื้นฟูทรัพยากรหน้าบ้าน บอกว่าตนเองในฐานะคนทำงานนั้น อยากเห็นความสมบูรณ์ของทรัพยากรเหมือนในอดีต การทำธนาคารปูม้า ไม่ใช่เป็นการอนุรักษ์ปูม้า เพียงอย่างเดียวเท่านั้น แต่ยังเป็นการเชื่อมโยงไปยังกิจกรรมอื่นๆในชุมชน เช่น กลุ่มออมทรัพย์ฯ กลุ่มกองทุนข้าวสาร เป็นต้น “เราเอาจากธรรมชาติมามากแล้ว  ถึงเวลาแล้วที่เราต้องตอบแทนธรรมชาติบ้าง” นางน้ำเพชร  แก่นสาร กล่าว   ทางด้านนายมนัส  ปานน้อย  ประธานกลุ่มรักษ์อ่าวประจวบคีรีขันธ์  กล่าวว่าการทำประมงอย่างผิดกฎหมายและใช้เครื่องมือทำลายล้างในปัจจุบัน เป็นสาเหตุหลักที่ทำให้ประมงพื้นบ้านได้รับความเสียหาย เป้าหมายของการทำธนาคารปูม้าของกลุ่มรักษ์อ่าวประจวบฯในระยะเวลา ๒ ปีที่ผ่านมานั้น พบว่ามีจำนวนปูม้าที่มากขึ้นกว่าเมื่อก่อน สามารถจับปูม้าได้มากขึ้นชุมชนได้มีส่วนร่วมดูแลและเฝ้าระวังทรัพยากรหน้าบ้านของตน “การทำงานฟื้นฟูทรัพยากรเป็นสิ่งที่มีความสำคัญและต้องลงมือทำอย่างเร่งด่วน ไม่ใช่เฉพาะแต่การทำธนาคารปูม้าเท่านั้น แต่ในระยะเวลา ๒ ปีที่ผ่านมา เราสามารถเห็นผลได้ รวมทั้งได้ทำงานแนวความคิดและการขยายพื้นที่งานอนุรักษ์และการฟื้นฟูไปยังพื้นที่รอบอ่าวประจวบคีรีขันธ์ ได้เพิ่มขึ้นด้วย”  นายมนัส  ปานน้อย กล่าว     นางสาวอาทิติยา  ยี่สาร สมาคมรักษ์ทะเลไทยอ่าวไทยตอนบน พื้นที่เพชรบุรี,ประจวบคีรีขันธ์ รายงาน

  1. คำนำ       ภาพที่เห็นคือบริเวณชายหาดชลาทัศน์ อ.เมือง จังหวัดสงขลา (ถ่ายเมื่อพฤศจิกายน 2552) หาดนี้เป็นสถานที่ท่องเที่ยวสำคัญมากของชาวเมืองสงขลา อยู่ทางตอนใต้ของหาดสมิหลาที่คนไทยส่วนใหญ่รู้จักดีประมาณหนึ่งกิโลเมตร สิ่งที่เห็นในภาพที่มีถุงทรายสีขาว ยางรถยนต์เก่ายึดด้วยไม้หลักปักทราย รวมทั้งรูปต้นสนล้ม คงสะท้อนทั้งความรุนแรงของปัญหาและความพยายามแก้ปัญหาของผู้ที่เกี่ยวข้องได้เป็นอย่างดี

การต่อสู้ยังไม่สิ้นสุด การพัฒนาที่ไม่หยุดยิ่งทำให้ชาวบ้านเดือดร้อนอีกแล้ว  พื้นที่ หมู่ที่ ๓ บ้านคั่นกระได  ต.อ่าวน้อย อ.เมือง จ.

อารีวรรณ คูสันเทียะ กลุ่มปฏิบัติการท้องถิ่นไร้พรมแดน     นับตั้งแต่เกิดวิกฤติด้านการเงิน ประเด็นเรื่องความมั่นคงทางอาหาร ถูกทำให้ผิดเพี้ยนไป เมื่อพิจารณาจากรายงานข่าวของสื่อต่างๆที่ออกมา เช่น “เกาหลีใต้กำลังเช่าที่ดินครึ่งหนึ่งของมาดากัสการ์ เพื่อผลิตอาหาร” (อันที่จริงแล้วไม่ใช่รัฐบาลแต่เป็นของบริษัทแดวู) ในขณะที่ประชาชนจำนวนมากมักจะให้ความสนใจว่าผู้ที่มีบทบาทนำในการกว้านซื้อที่ดินเพื่อผลิตอาหารในระดับโลกนั้นเป็นประเทศ หรือรัฐบาลไหน ความสนใจส่วนใหญ่จะพุ่งเป้าไปที่การเกี่ยวพันของรัฐบาล เช่น ซาอุดิอาระเบีย จีน หรือเกาหลีใต้ แท้ที่จริงในขณะที่รัฐบาลเป็นผู้อำนวยการด้านการเจรจา แต่ผลที่สุดแล้วบริษัทธุรกิจ คือผู้ที่เข้าควบคุมที่ดินเหล่านั้น และผลประโยชน์ของบริษัทก็มีเป้าหมายที่แตกต่างไปจากผลประโยชน์ของรัฐบาล ถ้ามองให้ลึกซึ้งกันจริงๆเราจะพบว่าใครคือผู้อยู่เบื้องหลังที่แท้จริงของการเจรจาเหล่านี้

                เมื่อวันที่ 17 พฤศจิกายน 2552 ที่ผ่านมามีโอกาสเดินทางไปแถบถนนเก้าเส้ง ทอดยาวไปถึงชายหาดชลาทัศน์  บริเวณแหลมสมิหลา จังหวัดสงขลา แนวต้นสนที่บางตาลง เห็นกระสอบทราย กองหิน ล้อยางรถยนต์วางกองเรียงรายบนฟุตบาธถนน เห็นป้ายประกาศเตือนขนาดเขื่องว่า “ระวังต้นสนล้มทับ” เดินลงไปสำรวจแนวชายหาดพบว่ามีการนำล้อยางรถยนต์เก่าที่ไม่ใช้งานมารียงรายบริเวณแนวชายหาดและซ้อนทับด้วยกระสอบทราย  ภาพที่เห็นไม่แน่ใจว่าคือประติมากรรมหรือนวตกรรม ที่เกิดจากความรู้ ภูมิปัญญาหรือเป็นการทดลองเทคโนโลยีใหม่กันแน่  คำถามที่เกิดขึ้นในหัวใจคือเรากำลังปฐมพยาบาลบาดแผลของชายหาด เพื่อปกป้องรักษาชายหาดไว้ให้ลูกหลานในอนาคต หรือเรากำลังวางยาเพื่อฆาตกรรมชายหาดให้ค่อยตายไป  แล้วสุดท้ายก็ไม่รู้ว่าใครเป็นฆาตกร  เข้าใจความรู้สึกของการแก้ไขปัญหาโดยการเอาล้อยางรถยนต์มาวางเรียงรายบนชายหาดนั้นเฉพาะหน้า โดยมีเป้าหมายเพื่อชะลอความแรงของคลื่น ไม่ให้กัดเซาะชายหาดพังหรือป้องกันไม่ให้ต้นสนล้ม  แต่ในความเป็นจริงเพียงแค่ล้อยางรถยนต์และกระสอบทรายไม่สามารถแก้ไขปัญหาการกัดเซาะชายหาดชลาทัศน์ได้เลยได้   เพราะเป็นการแก้ไขปัญหาที่ปลายเหตุเท่านั้น         โจทย์ใหญ่ที่ควรคิดในเวลานี้คือการพังทลายของชายหาดอะไรคือต้นตอของปัญหากันแน่?  เพราะในเวลานี้คลื่นลมแรงและภาวะโลกร้อนกำลังตกเป็นจำเลย ของการพังทลายของชายหาด             คำถามคือชายหาดในวันนี้บาดเจ็บแสนสาหัสเกินกว่าเยียวยาแล้วจริงหรือ? หรือเรากำลังใช้วิธีการเยียวยาปฐมพยาบาลที่ผิดทิศผิดทางกันแน่  มีใครบ้างคนเคยพูดว่าชายหาดสงขลาตายแล้ว มีคนบางกลุ่มต้องการทำให้ตาย เพื่อให้ชายหาดหมดความสวยงามและหมดคุณค่าที่จะปกป้องรักษา เพื่อสร้างความชอบธรรมในการทำลายชายหาดด้วยการก่อสร้างท่าเทียบเรือน้ำลึกสงขลาแห่งที่สองในอนาคต    ภาพชายคนหนึ่งกำลังนอนเอกเขนกพักผ่อนร่างกายบนกองถุงทรายที่วางเรียงรายโอบอุ้มโค่นต้นสน แทนที่เขาจะได้ทอดกายลงบนชายหาดที่ขาวสะอาด ได้สัมผัสกับเม็ดทรายที่ละเอียดเยียดยาว เขากลับต้องนอนทอดกายบนถุงทรายที่แข็งกระด้าง เราจะยังปล่อยให้การดูแลและแก้ปัญหาการกัดเซาะชายหาดพังเป็นหน้าที่ของผู้บริหารบ้านเมืองและกลุ่มผลประโยชน์ เป็นผู้ผูกขาดความคิดในการแก้ไขปัญหาการกัดเซาะชายหาดเช่นนี้ต่อไป  ต้นตอของปัญหาการกัดเซาะชายหาดที่แท้จริงเกิดจาก การสร้างสิ่งก่อสร้างรุกล้ำชายฝั่งทั้งหลายทั้งของท้องถิ่นและหน่วยงานภาครัฐส่วนกลาง โครงการสร้างเขื่อนกันทรายและเขื่อนกันคลื่น ของกรมเจ้าท่าปัจจุบันเปลี่ยนเป็นกรมการขนส่งทางน้ำและพาณิชยนาวี เพื่อแก้ไขการตกตะกอนของทรายบริเวณร่องน้ำปากบางคลองสะกอมและปากบางคลองนาทับ อำเภอจะนะ จังหวัดสงขลา  เขื่อนบริเวณปากคลองสะกอมเป็นเขื่อนหินทิ้ง 2 ตัว ความยาวประมาณ 620 เมตรและสร้างเกาะกันกัดเซาะบริเวณด้านทิศเหนือของเขื่อนอีกจำนวน 4 ตัว หลังจากการสร้างเขื่อนดังกล่าวปรากฎว่าไม่สามารถกั้นทรายได้จริง เพราะชาวบ้านในพื้นที่ตำบลสะกอมเล่าว่าทุกปีกรมเจ้าท่ายังต้องใช้เรือขุดลอกปากคลองเป็นประจำทุกปี และในปี2541 หลังจากการสร้างเขื่อนกันทรายกันคลื่นชายหาดสะกอมถูกน้ำทะเลกัดเซาะอย่างรุนแรงและพังทลายลง โดยในปีแรกชายฝั่งของบ้านบ่อโชนถูกกัดเซาะกว่า 10 เมตร ขณะนี้ถูกกัดเซาะลึกถึง 80 เมตร ระยะทางกว่า 3 กิโลเมตร  วิธีเหล่านี้วิศวกรผู้ออกแบบเชื่อว่าจะแก้ไขปัญหาชายหาดพังได้  แต่ในความเป็นจริง ส่งผลให้เกิดการพังทลายอย่างรุนแรงของชายหาดตั้งแต่อำเภอเทพา ตำบลสะกอม ตำบลนาทับ บ้านบ่ออิฐ บ้านเก้าเส้งเป็นระยะยาวตลอดแนวชายฝั่งทะเลอ่าวไทย ถนนบริเวณบ้านปึก บ่ออิฐยังถูกคลื่นกัดเซาะทุกปีและในปีนี้สุสาน(กุโบร์)บ้านปึกถูกคลื่นกัดเซาะจนพังทั้งที่มีแนวหินกั้นคลื่นตลอดแนวชายหาด ปัจจุบันชาวบ้านในพื้นที่ตำบลสะกอมได้ยื่นฟ้องคดีต่อกรมการขนส่งทางน้ำและพาณิชยนาวีและอธิบดีที่ศาลปกครองจังหวัดสงขลา ในความผิดเกี่ยวกับการกระทำละเมิด เพราะการสร้างเขื่อนกั้นทรายและคลื่นทำให้เกิดปัญหาการกัดเซาะชายหาดเสียหายกระทบกับการทำมาหากิน ความเชื่อว่าเขื่อนกั้นทรายกั้นคลื่นเป็นต้นเหตุของปัญหาการเกาะเซาะชายหาดไม่ใช่การกล่าวอ้างลอยๆหรือเป็นการโยนความผิดให้ใคร เห็นได้จากงานศึกษาวิทยานิพนธ์ การเปลี่ยนแปลงของชายฝั่งลุ่มน้ำปากพนังของอาจารย์ปรารถนา ฤทธิ์พริ้ง ได้อ้างข้อมูลการศึกษาของกรมเจ้าท่าว่า “เมื่อเวลาผ่านไป 20 ปีจะมีการกัดเซาะชายฝั่งเกิดขึ้นทางทิศเหนือของตัวเขื่อนเป็นระยะประมาณ 18 กิโลเมตรจากเส้นชายฝั่ง”  หรือแม้แต่รายงานผลการตรวจสอบของคณะกรรมการสิทธิ์มนุษยชนแห่งชาติ ตามหนังสือร้องเรียนขอให้ตรวจสอบโครงการก่อสร้างเขื่อนริมทะเลทำลายชายหาดจังหวัดสงขลาระหว่างบ้านนาทับ อำเภอจะนะและบ้านบ่ออิฐ อำเภอเมือง จังหวัดสงขลา มีความเห็นว่าการกัดเซาะชายฝั่ง ต้นเหตุของปัญหาคือ การสร้างเขื่อนกันคลื่นกันทรายที่ยื่นออกไปในทะเลบริเวณปากคลองและปากแม่น้ำ ซึ่งก่อสร้างกรมการขนส่งทางน้ำฯทราบผลการศึกษาว่าด้านหนึ่งจะเกิดทรายงอก อีกด้านหนึ่งจะมีการกัดเซาะชายฝั่งขึ้นอยู่กับความยาวของเขื่อนกันคลื่นและกันทรายที่ยื่นออกไปในทะเล โดยเสนอมาตรการการแก้ไขปัญหา คือ “ให้กรมการขนส่งทางน้ำและพาณิชยนาวี รื้อเขื่อนด้านทิศเหนือของคลองนาทับที่เป็นต้นเหตุของการกัดเซาะทั้งหมด และลดขนาดความยาวของเขื่อนด้านทิศใต้ให้มีขนาดที่เหมาะสม”และให้กรมการขนส่งทางน้ำและพาณิชยนาวี”ยุติการสร้างเขื่อนป้องกันการกัดเซาะชายฝั่งบริเวณที่มีการก่อสร้างเขื่อนกันทรายและบริเวณปากคลองและปากแม่น้ำ”   นี่คงเป็นคำตอบได้ว่าการแก้ปัญหาชายหาดแบบนี้มาถูกทางหรือไม่ บ่อยครั้งที่งานด้านวิศวกรรมมองแต่วัตถุและสิ่งก่อสร้าง แต่ไม่ถูกหลักและกฎของธรรมชาติ การแก้ไขปัญหาของธรรมชาติ เราต้องเข้าใจธรรมชาติของคลื่นด้วย นักสมุทรศาสตร์เคยบอกว่าคลื่นทะเลควรปล่อยให้มันซัดอย่างเป็นอิสระอย่าไปขวางกั้น การที่คลื่นปะกับสิ่งก่อสร้างจะเพิ่มความแรงขึ้นและทำให้เกิดความเสียหายอย่างรุนแรงในวงกว้างขึ้น   เราลองนึกไปถึงเหตุการณ์สึนามิคนรอดชีวิตจากคลื่นยักษ์ เพราะป่าชายเลนที่เป็นปราการสำคัญในการปกป้องชีวิตและทรัพย์สินของผู้คน วันนี้คงพิสูจน์แล้วว่าหิน อิฐ ปูนไม่สามารถปกป้องชีวิตและทรัพย์สินของผู้คนตลอดแนวชายหาดได้ ที่สำคัญเราควรหยุดการโฆษณาชวนเชื่อว่าการพังทลายของชายหาดพังต้นเหตุมาจากคลื่นและโลกร้อน ส่งผลให้น้ำแข็งขั้วโลกละลายน้ำทะสูงขึ้นทำให้คลื่นลมในทะเลสูงขึ้นและคลื่นลมแรง มนุษย์ควรหยุดโยนบาปให้ธรรมชาติ พอหรือยังกับการสร้างวาทกรรมทางวิชาการเหล่านี้เพื่อให้สังคมหลงเชื่ออย่างผิดๆ ถึงเวลาแล้วหรือยังที่นักวิชาการที่มีความรู้มีการศึกษาเหล่านี้จะพูดความจริงว่าที่ชายหาดพัง เป็นเพราะฝีมือมนุษย์ จำเป็นต้องบอกความจริงและให้ความรู้ทางวิชาการที่ถูกต้อง เพื่อสร้างการเรียนรู้และการรับรู้ของสังคมด้วยความรู้ที่ถูกต้องไม่ใช่ความรู้ที่ครอบงำหรือหมกเหม็ดซ่อนเร้นด้วยตัวเลขงบประมาณมหาศาลในโครงการต่างๆที่จะใช้เป็นมาตรการป้องกันชายหาดพัง     ซึ่งเป็นทั้งการที่ผูกขาดแนวทางการแก้ไขปัญหา ทั้งที่ยังมีนักวิชาการที่มีความรู้  ที่สำคัญยังมีชุมชนที่อยู่ใกล้ชิดกับชายหาดมาตลอดชีวิต สั่งสมความรู้ในการเฝ้ามอง เฝ้าสังเกตความเปลี่ยนแปลงไปของชายหาดจนเกิดเป็นภูมิปัญญา  ชาวบ้านที่อยู่กับทะเลมาชั่วชีวิตเล่าว่าสมดุลของชายฝั่งจะผันแปรตามฤดูกาล มีการกัดเซาะและคืนสภาพ ในช่วงฤดูมรสุมทรายชายหาดจะจะถูกหอบไปกองเป็นสันดอนใต้น้ำ และนำกลับคืนมาในฤดูแล้งเป็นวัฎจักรเช่นนั้นนี้มาอย่างต่อเนื่อง ทำให้ปัญหาการกัดเซาะที่เกิดขึ้นไม่รุนแรง ต่างจากเมื่อมีการสร้างเขื่อนกั้นทรายกันคลื่น  ดังนั้นสิ่งก่อสร้างล่วงล้ำทางน้ำไม่ว่าเขื่อนกันทรายและกันคลื่น ท่าเทียบเรือน้ำลึก หรือการปลูกสร้างอาคารรุกล้ำลงไปในทะเล คือต้นเหตุสำคัญของปัญหาการกัดเซาะชายหาดไม่ใช่คลื่นลมในทะเลหรือภาวะโลกร้อน คนสงขลาคงไม่ลืมว่าหลังจากที่มีการสร้างท่าเทียบเรือน้ำลึกที่สิงนครส่งผลให้ธรรมสถานหาดทรายแก้วถูกกัดเซาะจากเนื้อที่ราว 80 ไร่ ปัจจุบันเหลือเนื้อที่ไม่เกิน 1 ไร่ ชายหาดชลาทัศน์เป็นแค่ตัวอย่างหนึ่งของปัญหาการกัดเซาะชายฝั่งทะเล ถึงเวลาแล้วหรือยังที่จะมีการทบทวนแนวทางการแก้ไขปัญหาของชายหาด และหยุดสร้างสิ่งล่วงล้ำทางน้ำในรูปต่างๆ เช่น เขื่อนกั้นทรายและคลื่น ท่าเทียบเรือน้ำลึก  และยกระดับการแก้ปัญหาการพังทลายของชายหาดเป็นเรื่องราวของสาธารณะที่ประกอบด้วยนักวิชาการที่หลากหลายมุมมอง การมีส่วนร่วมของชุมชนอย่างแท้จริง ประกอบกับหน่วยงานในการดูแลทรัพยากรชายหาดชายฝั่งไม่ใช่จากแนวคิดผูกขาดของผู้บริหารฯและนักเทคโนโลยีบางคนบางกลุ่มเท่านั้น  การแก้ไขปัญหาการกัดเซาะคงแก้ไม่ได้ด้วยหลักและความเชื่อทางด้านเทคนิควิศวกรรมศาสตร์เท่านั้น แต่ต้องอาศัยภูมิปัญญาของชาวบ้านและหลักของการเคารพและการเข้าใจธรรมชาติร่วมด้วย เราควรใช้หลักอริยสัจสี่ในการมองปัญหาการกัดเซาะชายหาด ก่อนอื่นต้องหาต้นเหตุแห่งทุกข์ให้พบว่าอะไรคือต้นตอของปัญหาที่ทำให้เกิดทุกข์ในเวลานี้ เมื่อเจอต้นเหตุแล้วเรายอมรับกับต้นเหตุนั้นหรือไม่ จากนั้นใช้สติปัญญาพิเคราะห์พิจารณาแล้วหาทางออกจากปัญหา เราจึงจะพ้นทุกข์และสามารถรักษาชายหาดไว้ให้ลูกหลาน     หากปล่อยการแก้ไขปัญหาการกัดเซาะชายหาดเป็นเรื่องของคนบางกลุ่มเช่นนี้ต่อไป  ผลงานสุดท้ายที่จะทำเพื่อชายหาดคงไม่พ้นการจัดงานฌาปนกิจ แล้วเก็บเถ้ากระดูกของชายหาดไว้ในความทรงจำของผู้คนที่เคยพบเห็นความงดงามของชายหาดไว้ตลอดไป  

บุนทะนอง ซมไซผล แปลโดย สุมาตร ภูลายยาว    ๑.ผลน้ำเต้าบุ่ง และวรรณคดีพื้นเมือง ถ้าจะให้พูดถึงความสัมพันธ์ไทย-ลาว ความเชื่อมโยงด้านวรรณคดีของชนชาติเผ่าพันธุ์ต่างๆ ในประเทศอนุภูมิภาคลุ่มน้ำของ สิ่งแรกที่ข้าพเจ้าคิดถึงคือ น้ำเต้าบุ่ง

            ทันทีที่นายกรัฐมนตรีอภิสิทธิ์ เวชชาชีวะ ลงพื้นที่จังหวัดสงขลาเมื่อปลายเดือนตุลาคมที่ผ่านมา โดยให้นักธุรกิจและหอการค้า 5  จังหวัดชายแดนใต้เข้าพบ เพื่อเสนอแนวทางการพัฒนาที่ทางหอการค้าต้องการ ซึ่งในวันนั้นนายกอภิสิทธิ์พูดชัดว่าหากก่อสร้างท่าเทียบเรือน้ำลึกปากบารา จ.สตูล         และท่าเทียบเรือน้ำลึกที่ตำบลนาทับ จ.สงขลา หากมีเพียงท่าเทียบเรืออย่างเดียวไม่คุ้มการลงทุน ต้องมีถนน โครงข่ายท่อน้ำมัน รางรถไฟ และอุตสาหกรรมโดยโยนเผือกร้อนใส่คนสงขลา ว่า “คนสงขลาต้องช่วยผมกำหนด ตัดสินใจว่าจะเอาหรือไม่เอาการพัฒนาอุตสาหกรรม”           ถัดมาเพียงสี่วัน (4 พฤศจิกายน 2552)  ห้องประชุมเกษม ลิ่มวงศ์ ศูนย์การประชุมคณะแพทย์ศาสตร์ มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์  ทางศูนย์การเรียนรู้วิถีธรรมชาติเพื่อชุมชน ตำบลบ้านนา อำเภอจะนะ จ.สงขลา ได้จัดการจัดโครงการสัมมนา ร่วมกำหนดอนาคตคนสงขลา “บนฐานทรัพยากรที่ยั่งยืน” ทำให้เห็นถึงมุมมองกลุ่มคนที่หลากหลายที่ไม่เห็นด้วยกับทิศทางนโยบายรัฐบาล   และสำนักงานพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติที่ต้องการพัฒนาพื้นที่จ.สงขลาไปสู่การเป็นเมืองอุตสาหกรรมแบบมาบตาพุด             และข้อเสนอจากเวทีในวันนั้นคงตอบโจทย์ของนายกอภิสิทธิ์ เวชชาชีวะ  ที่ทิ้งโจทย์ให้คนสงขลาต้องกำหนดเองว่าต้องการการพัฒนาอย่างไร จะเอาหรือไม่เอากับทิศทางแนวทางที่ทางสภาพัฒน์ฯกำหนดไว้ การทบทวนแผนพัฒนาภาคใต้และแผนพัฒนาจังหวัดสงขลา(เซาท์เทิร์นซีบอร์ด)สู่การรองรับอุตสาหกรรมปิโตรเคมีคงเป็นดีชนีชี้วัดความจริงใจ โปร่งใสของนายกรัฐมนตรีที่ชื่ออภิสิทธิ์ เวชชาชีวะ ว่าจะฟังเสียงคนใต้ และคนสงขลาจริงเท็จแค่ไหน ซึ่งภาคใต้ถือเป็นฐานเสียงสำคัญของพรรคประชาธิปัตย์     หรือเพียงสร้างภาพการมีส่วนร่วมเหมือนกรณีที่รัฐบาลนายกทักษิณ ชินวัตร ได้ทำกับพี่น้องจะนะ  กรณีโครงการท่อส่งก๊าซและโรงแยกก๊าซธรรมชาติไทย-มาเลเซียมาแล้ว ลงมาบอกว่ารับฟังสุดท้ายก็ผลักดันโครงการโดยไม่ฟังเสียงของคนในพื้นที่จนนำไปสู่ความแตกแยก ขัดแย้งอย่างรุนแรงทั้งกับรัฐบาลและคนในพื้นที่ นายแพทย์สุภัทร  ฮาสุวรรณกิจ ผู้อำนวยการโรงพยาบาลจะนะ เป็นผู้ที่ติดตามแผนพัฒนาจังหวัดสงขลามาหลายปี และเป็นผู้ที่เห็นพัฒนาความเปลี่ยนแปลงของชุมชนหลังจากมีโรงแยกก๊าซไทย-มาเลเซียและโรงไฟฟ้าจะนะ  กล่าวถึงภาพรวมทิศทางพัฒนาสงขลา  ว่าทิศทางการพัฒนาพื้นที่ชายฝั่งทะเลภาคใต้ตั้งแต่จังหวัดประจวบคีรีขันธ์ถึงจังหวัดปัตตานีมีแนวโน้มก้าวเข้าสู่อุตสาหกรรม   โดยเฉพาะสงขลากำลังจะก้าวสู่การเป็นเมืองอุตสาหกรรม และระบบโลจิกติกส์ ปัจจุบันความพร้อมของการพัฒนาไปในทิศทางอุตสาหกรรมค่อนข้างพร้อมทั้งสาธารณูปโภคและความพร้อมของหน่วยงานรัฐ ภาคอุตสาหกรรม และนโยบายที่เอื้ออำนวย ที่ผ่านมามีการพัฒนาพื้นที่เจดีเอโดยท่อส่งก๊าซและโรงแยกก๊าซธรรมชาติไทย-มาเลเซีย เป็นตัวนำการพัฒนาอุตสาหกรรม  ตามด้วยโรงไฟฟ้าจะนะและกำลังมีโครงการขยายกำลังผลิตของโรงไฟฟ้าจะนะ   และการก่อสร้างท่าเทียบเรือน้ำลึกจะนะ บริเวณต.นาทับ อ.จะนะ  เพื่อไปเชื่อมกับท่าเทียบเรือน้ำลึกปากบารา จังหวัดสตูล  ท่าเรือน้ำลึกปากบาราจะอยู่ใกล้กับท่าเรือท่องเที่ยวเป็นไปได้ยากที่จะไปด้วยกันได้สุดท้ายคงต้องแลกกันระหว่าการท่องเที่ยวกับอุตสาหกรรม  และท่าเรือกับวิถีประมง ภาพของสงขลาและสตูลต้องเปลี่ยนแปลงไปอย่างแน่นอน   การก่อสร้างท่าเรือน้ำลึกจะส่งผลกระทบต่อกากัดเซาะชายหาดอย่างมาก เพื่อเชื่อมโยงเป็นสะพานเศรษฐกิจ(แลนด์บริดจ์) สะพานเศรษฐกิจ(แลนด์บริดจ์)  ประกอบด้วย การขยายถนน  รางรถไฟคู่  โครงข่ายท่อน้ำมันคลังน้ำมัน และนำไปสู่การพัฒนานิคมอุตสาหกรรมในพื้นที่   ซึ่งการประชาพิจารณ์ท่าเทียบเรือน้ำลึกปากบารามีการศึกษาพื้นที่เหมาะกับการทำนิคมบริเวณรอยต่อละงู-มะนังประมาณ 150,000  ไร่แต่ทำเต็มพื้นที่ขึ้นอยู่กับความพร้อม สำหรับโครงข่ายท่อน้ำมันตามแผนจะมีการวางท่อน้ำมันจากจังหวัดสงขลาฝั่งทะเลอ่าวไทยบริเวณ วัดขนุน อ.สิงหนคร จ.สงขลาไปยังปากบารา จ.สตูล  ตามแผนจังหวัดสงขลาจะมีคลังน้ำมัน 10,000 ไร่ พื้นที่เป้าหมายคือวัดขนุน และฝั่งสตูลจะมีคลังน้ำมัน 5,000 ไร่  ซึ่งถนนและทางรถไฟเส้นสงขลา   - สตูลอาจมีการเจาะลอดเขาสันกาลาคีรีบริเวณป่าผาดำ หากเป็นเช่นนั้นจะส่งผลกระทบมาก  นอกจากนี้จังหวัดสงขลายังมีโครงการก่อสร้างถนนมอเตอร์เวย์หาดใหญ่ – มาเลเซีย มอเตอร์เวย์นาทับ- ปากบารา ซึ่งต้องผ่านป่าผาดำ  การรื้อฟื้นโครงการโรงไฟฟ้าและเหมืองลิกไนต์ที่ อ.สะบ้าย้อย  โครงการเขื่อนกั้นทะเลสาบสงขลา เพื่อเอาน้ำจืดมาใช้ และเดิมจังหวัดสงขลามีการศึกษาของบริษัทอุตสาหกรรมปิโตรเคมีกัลป์ไทย จำกัด (มหาชน) ได้จัดทำรายงานโครงการศูนย์อุตสาหกรรม บ้านบึก  ต.นาทับ 2.4  พันไร่              มีความเข้าใจพื้นฐานบางประการของการเอาคนและสุขภาพเป็นตัวตั้งมีสามข้อ  มีทัศนะสามด้านที่สังคมต้องเรียนรู้  ทัศนะที่หนึ่งคนแบ่งเป็นสามประเภทประชากรเหมือนระฆังคว่ำ มลพิษเกิดมาตรฐานหนึ่งมีคนที่แข็งแรงมาก  แม้ว่ามลพิษที่ออกมาจะเกินมาตรฐานมหาศาลก็ยังอยู่ได้  สองบางคนอ่อนแอ  มลพิษไม่มากก็ป่วยได้  สามคนทั่วไป  ถ้าเราเข้าจำภาพนี้เราจะเข้าใจว่าทัศนะที่สองซึ่งเป็นทัศนะค่ามาตรฐานของอุตสาหกรรม คืออุตสาหกรรมพยายามควบคุมระดับค่าไม่ให้เกินมาตรฐาน สำหรับคนทั่วไป  แต่สำหรับคนอ่อนแอจะป่วยได้  คนทั่วๆ ไปจะป่วยหรือไม่ป่วยจะขึ้นอยู่กับปัจจัยทั่วไป  ถ้าไม่เกินค่ามาตรฐานแปลว่าปลอดภัยแต่ว่าไม่ได้กับทุกคน  ทัศนะที่สามการศึกษาโครงการต่างๆ ในปัจจุบันในเรื่องของอีไอเอการศึกษาผลกระทบสิ่งแวดล้อมที่มีการทำในปัจจุบันส่วนใหญ่เป็นการศึกษาแบบปัจจุบันทันด่วน  แต่สิ่งที่สังคมต้องเผชิญคือการได้รับสารพิษระดับต่ำแต่เป็นระยะเวลายาวนาน  ๑๐-๒๐ ปีจะเป็นอย่างไร  ถ้าเราจะเฝ้าระวังระดับสารที่ต่ำๆ  จะมาถามหาโรคไม่ได้เพราะโรคมันยังไม่เกิด อาจจะมีการก่อตัวระดับอาการซึ่งต้องดูระดับอาการเป็นการวิจัยที่ยากมาก การพัฒนาพื้นที่มาบตาพุดซึ่งเป็นบทเรียนที่สำคัญ  มีแนวโน้มที่มาบตาพุดจะหยุดการพัฒนาและมาเกิดที่ภาคใต้แทน  สุดท้ายทิ้งข้อคิดไว้ว่า เมื่อก่อนเราสามารถพึ่งตนเองได้ ปัจจุบันคือการทำสงคราม เป็นการทำลายฐานทรัพยากร การท่องเที่ยว ประมง ค้าขาย บรรยากาศการเรียนการสอนจะเปลี่ยนไป  เป็นการพัฒนาที่ทำให้คนไม่สามารถพึ่งตนเองได้ คนต้องเข้าสู่ระบบสายพาน  ต้องถามว่าการพัฒนาเพื่ออะไรเพื่อคนส่วนใหญ่พออยู่พอกินหรือเพื่อคนส่วนน้อยสุขสบายโดยอ้างคำว่าพัฒนา ทั้งที่การพัฒนาต้องเพื่อคนส่วนใหญ่พออยู่พอกิน   ดร.อาภา  หวังเกียรติ  คณะวิศวกรรมศาสตร์สิ่งแวดล้อม  มหาวิทยาลัยรังสิต ได้เปรียบเทียบให้เห็นพัฒนาการการพัฒนาพื้นที่ชายฝั่งทะเลภาคตะวันออก(อีสเทิร์นซีบอร์ด)มาถึงการพัฒนาชายฝั่งทะเลภาคใต้(เซาท์เทิร์นซีบอร์ด)           แผนพัฒนาชายฝั่งทะเลภาคใต้ “เซาเทิร์นซีบอร์ด”  มีที่มาที่ไปคือ  หลักการและแนวคิด  มีมาตั้งแต่ปี ๔๐  จ้างญี่ปุ่นมาศึกษาหลักคิดต้องการให้ประเทศไทยเป็นศูนย์กลางการคมนาคมทางทะเลและทางอากาศ  เป็นศูนย์กลางและแหล่งสำรองพลังงานของประเทศ ในสมัยรัฐบาลทักษิณชัดเจนมากขึ้นเมื่อมีกระทรวงพลังงาน  เขาสำรวจทรัพยากรทางทะเลก๊าซธรรมชาติและน้ำมันอยู่เยอะ  เพื่อเป็นแหล่งสำรองพลังงานของประเทศในภาคใต้แนวท่อส่งก๊าซตามแผนแม่บท  เมื่อมีท่อมาโรงไฟฟ้าก็ต้องเกิดเป็นการมองภาพรวมไม่ใช่จังหวัดใดจังหวัดหนึ่ง  ที่สงขลาเมื่อมีท่อก๊าซก็มีโรงไฟฟ้า  ที่สำคัญประเทศไทยเป็นพื้นที่เป้าหมายในการเป็นศูนย์กลางอุตสาหกรรมปิโตรเคมีอาเซี่ยน  และเป็นศูนย์กลางอุตสาหกรรมเหล็กอาเซี่ยน แผนพัฒนาที่เกี่ยวข้องกับภาคใต้ ตอนบนทิศทางพัฒนาไปสู่การเป็นอุตสาหกรรมเหล็กต้นน้ำ   นิคมอุตสาหกรรม  โรงไฟฟ้านิวเคลียร์   ท่าเรือ  ภาคใต้ตอนกลางทิศทางพัฒนาไปสู่การเป็น  สะพานเศรษฐกิจ ทับละมุ-สิชลแต่เกิดสึนามิก็เลยย้ายมาอยู่ที่สงขลา  ภาคใต้ตอนล่าง  แผนพัฒนาเขตเศรษฐกิจสามฝ่าย อินโดนีเซีย มาเลเซียและไทย  แนวโน้มการพัฒนาประเภทอุตสาหกรรมที่มีความเหมาะสมในพื้นที่สงขลา   ได้แก่   อุตสาหกรรมอิเล็กทรอนิก อุตสาหกรรมอู่ต่อเรือซ่อมเรือ   อู่ต่อเรือ  อุตสาหกรรมปิโตรเคมีสะพานเศรษฐกิจสุดท้ายจะกลายเป็นมาบตาพุด             โดยได้เปรียบเทียบพัฒนาการสู่การเป็นนิคมอุตสาหกรรม เหมือนกันทำสงครามคือเริ่มต้นด้วยการเปิดประตูเมืองด้วยการก่อสร้างท่าเทียบเรือน้ำลึก จากนั้นจะถูกรุกรานด้วยองค์ประกอบต่างๆ เช่น  ระบบขนส่งคมนาคม มีการสะสมเสบียงได้แก่การพัฒนาแหล่งน้ำจืด เช่นสร้างเขื่อน สร้างอ่างเก็บน้ำ วางท่อส่งน้ำ  สะสมเสบียงพลังงาน ได้แก่ โรงแยกก๊าซ โรงไฟฟ้าเพื่อรองรับอุตสาหกรรมที่เกิดขึ้น ผลกระทบจากการพัฒนาพื้นที่ชายฝั่งทะเลภาคตะวันออก  สู่นิคมอุตสาหกรรมมาบตาพุดการถมทะเลสร้างท่าเรือน้ำลึกมาบตาพุด ส่งผลกระทบได้แก่ หนึ่งการกัดเซาะชายฝั่งทำให้ชายหาดพัง  ส่งผลกระทบต่อการท่องเที่ยวการโรงแรมโดยเฉพาะบริเวณหาดแสงจันทร์ ซึ่งเดิมเป็นชายหาดที่สำคัญต่อการท่องเที่ยว ส่วนชายหาดบริเวณชุมชนหนองแฟบชายหาดบริเวณนั้นพังหมดส่งผลกระทบต่ออาชีพประมง รวมถึงชายหาดอื่นๆ  สองผลกระทบด้านมลพิษทางอากาศและกลิ่นเหม็นระดับสูง  ทำให้โรงเรียนบริเวณนิคมอุตสาหกรรมต้องย้ายหนี   สามผลกระทบจากฝนกรดส่งผลกระทบต่อภาคเกษตรทำให้ผลผลิตเกษตรเสียหาย    สี่ผลกระทบจากขยะพิษทิ้งในชุมชน  แหล่งน้ำธรรมชาติถูกทำลาย  ปัญหาน้ำบ่อตื้นมีสารพิษตกค้างและเป็นคาบสนิมไม่สามารถใช้ประโยชน์ รายงานผลการตรวจพบสารพิษในอากาศ  คนระยองได้รับ Toxic Cocktail  มลพิษแบบผสมรวม  สารพิษที่มีในอากาศในจังหวัดระยองมี ๙ ชนิด Benzene,1,3-Butadiene   อัตราผู้ป่วยมะเร็งในเพศชายคือมะเร็งปอด ตับ  หลอดอาหาร  โรคที่คนระยองเป็นที่รองจากมะเร็งคือโรคที่เกี่ยวข้องกับทางเดินหายใจ ชีวิตคือเครื่องมือวัดตะกั่ว  มุมมองนักวิชาการท้องถิ่นต่อศักยภาพเมืองสงขลา             ผศ.ดร.จารุณี  เชี่ยววารีสัจจะ  ภาควิชาวาริชศาสตร์  คณะทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม  มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์  วิทยาเขตหาดใหญ่             ระบบนิเวศน์และฐานทรัพยากรชายฝั่งสงขลา  จังหวัดสงขลาคือจังหวัดที่มีขนาดใหญ่เป็นที่ ๓ ในพื้นที่ ๑๔ จังหวัดภาคใต้ที่จะต้องเสนอสถานการณ์นโยบายสาธารณะ  การพัฒนาอุตสาหกรรมที่ภาคใต้  ภาคใต้เป็นลักษณะของภูมิประเทศที่ทำให้เกิดระบบนิเวศน์ที่แตกต่างจากภาคอื่นๆ  ของประเทศไทยเป็นด้ามขวานยาว  ที่สำคัญของความยาวของด้ามขวานมีแนวของสันเขาที่ทอดยาวมาตลอด  กลายเป็นด้ามขวาน ๓ มิติขึ้นมา  การประมง  อาชีพหนึ่งที่เป็นอาชีพสำคัญและฐานทรัพยากรสำคัญคือทรัพยากรในทะเลหรือทรัพยากร             สงขลาอยู่ในฝั่งตะวันออกของด้ามขวานเป็นฝั่งตะวันตกของอ่าวไทย จังหวัดสงขลามี ๑๖ อำเภอครอบคลุมพื้นที่ ๗๔ ร้อยตารางกิโลเมตร ( ๔ ล้านไร่)  เรามีสันเขาอยู่กลางด้ามขวาน สภาพแวดล้อมของจังหวัดสงขลาหันหน้าให้ทิศตะวันออก มีความหลากหลายของสิ่งมีชีวิตเยอะมาก  เรายังมีที่ราบที่ไม่กว้างมากเรายังมีที่สำหรับทำเกษตรกรรม  เรามีทะเลสาบสงขลาที่มีความพิเศษที่สุดที่ในโลกนี้มี 2-3 แห่ง  มีความหลากหลายสูงมาก มีการดำรงชีวิตที่สูงมาก  ซึ่งเป็นฐานทรัพยากรที่เรามีอยู่  ถ้านิคมอุตสาหกรรมลงตรงนี้จะทำให้เราสูญเสียทรัพยากรไปมาก  เราจะมีอาชีพเกษตรกรรมเป็นส่วนใหญ่  มีสวนผลไม้  ประมง  แต่ในขณะเดียวกันมันเป็นความพิเศษของภาคใต้ และอีกอย่างที่เป็นความพิเศษ การอยู่ในภูมิศาสตร์และภูมิประเทศสามารถอยู่ได้ระหว่างมหาสมุทรแปซิฟิกและมหาสมุทรอินเดียได้              นฤทธิ์  ดวงสุวรรณ์  ผู้เชี่ยวชาญและติดตามปัญหาทะเลสาบมาอย่างยาวนานกล่าวว่า  ทะเลสาบถือเป็นความสมบูรณ์ของจังหวัดสงขลาในอดีต   มีพันธุ์ปลา 465ชนิด สัตว์ไม่มีกระดูสันหลัง193ชนิด สัตว์มีกระดูกสันหลัง222ชนิด แพลงต์ตอน211ชนิด  น้ำทะเลสาบสงขลา ถือเป็นต้นทุนทางธรรมชาติเป็นทุนชีวิตของคนไทย   เป็นฐานทรัพยากร 8,727 ตร.กม. ที่รองรับ คน กว่า 1.8 ล้านคน ใน 3 จังหวัด   ผลิตภัณฑ์มวลรวม (GDP)141,324 ล้านบาทรายได้ประชากรต่อหัวต่อปีเฉลี่ยประมาณ 75,000 บาท   มีพื้นที่ผลิตยางพารา 2,010,044 ไร่ มีผลผลิตปีละ  445,240 ตัน นาข้าว 668,229 ไร่  มีผลผลิต 321,406 ตัน เพาะเลี้ยงชายฝั่ง(กุ้งทะเล) 35,000 ไร่ มีผลผลิตต่อปี 4,200 ล้านบาท และการประมงในทะเลสาบปีละ 200 ล้านบาท   โรงงานอุตสาหกรรม(การเกษตร/การประมง) 1,965 โรง รองรับแรงงานจากพื้นที่ ลุ่มน้ำ 77,255 คน  มีแหล่งท่องเที่ยวทางธรรมชาติและแหล่งท่องเที่ยวทางโบราณและศิลปวัฒนธรรม 172 แห่ง บทเรียนการพัฒนาพื้นที่ลุ่มน้ำทะเลสาบพ.ศ. 2504-2519 โครงการพัฒนาโครงสร้างพื้นฐาน ส่งเสริมการตั้งโรงงานอุตสาหกรรม  โรงงานอุตสาหกรรม รอบทะเลสาบสงขลา เริ่มขยายตัวคุณภาพน้ำในแหล่งธรรมชาติเริ่มเสื่อมโทรม   พ.ศ.2525-2534  เริ่มสร้างท่าเรือน้ำลึก /ท่าเรือประมง สะพานเศรษฐกิจเกาะยอ พัฒนาแหล่งน้ำเพื่อ บริโภคและอุตสาหกรรม โรงงานอุตสาหกรรม ขยายตัวมากขึ้น  การกัดเซาะชายฝั่งด้านอ.สิงหนคร รุนแรงมากขึ้นหลังจากการสร้างท่าเรือน้ำลึกสงขลาเกิดการขัดแย้งชาวนากับชาวประมงกรณีโครงการคันกั้นน้ำเค็มทะเลสาบสงขลา ยุทธศาสตร์การพัฒนาลุ่มน้ำทะเลสาบสงขลา  การฟื้นฟูความอุดมสมบูรณ์ทรัพยากรธรรมชาติและความหลากหลายทางชีวภาพ    การใช้ประโยชน์ทรัพยากรลุ่มน้ำแบบบูรณาการและใช้อย่างยั่งยืน การควบคุมและป้องกันมลพิษ   การอนุรักษ์ ฟื้นฟู บูรณะ ศิลปวัฒนธรรม แหล่งประวัติศาสตร์  โบราณคดี ภูมิปัญญาท้องถิ่น และแหล่งท่องเที่ยวทางธรรมชาติ และวัฒนธรรม    การเพิ่มประสิทธิภาพการบริหารจัดการลุ่มน้ำทะเลสาบสงขลา โดยเน้นกระบวนการมีส่วนร่วมของประชาชน  หากมีการพัฒนาภาคใต้และสงขลาเป็นสู่ทิศทางการเป็นอุตสาหกรรมย่อมส่งผลกระทบต่อลุ่มน้ำทะเลสาบอย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้  รศ.ดร.สมบูรณ์  เจริญจิระตระกูล  คณะเศรษฐศาสตร์  มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์  ได้กล่าวถึงมายาคติของรายได้จากการพัฒนาและบางบทเรียนจากการพัฒนาในจังหวัดสงขลา การพัฒนาและขยายพื้นที่อุตสาหกรรมในจ.ระยองไม่สามารถทำได้เป้าหมายจึงเป็นพื้นที่ภาคใต้  ข้อมูลโครงสร้างเศรษฐกิจไทย จำแนกตามสาขาปี 50  ภาคอุตสาหกรรม 45 เปอร์เซ็นต์ คืออุตสาหกรรม โรงงาน  พลังงาน  ก่อสร้าง  โม่หิน ย่อยหิน  เหมืองแร่   เกษตร  11  เปอร์เซ็นต์   บริการ  44  เปอร์เซ็นต์   ภาคใต้ อุตสาหกรรม 21 เปอร์เซ็นต์   เกษตร  37   เปอร์เซ็นต์  บริการ42 เปอร์เซ็นต์  ส่วนโครงสร้างเศรษฐกิจจ.สงขลา จำแนกตามสาขาในปี50  มีบริการ 39 เปอร์เซ็นต์  เกษตร 28 เปอร์เซ็นต์  อุตสาหกรรม  33 เปอร์เซ็นต์              สิ่งที่เป็นมายาคติคือสิ่งที่รัฐบาลเชื่อว่ารายได้ต่อหัวของประชาชนต่อคนต่อปี ภาคใต้ของเราอุตสาหกรรมน้อยมากส่งผลให้รายได้ต่ำ   จากผลสำรวจคนระยองในปี50 มีรายได้เฉลี่ยต่อคนละ 1,035.536 บาทต่อปี แต่ความเป็นจริงผลสำรวจภาวะเศรษฐกิจและสังคมของครัวเรือน โดยสำนักงานสถิตแห่งชาติรายได้ต่อครัวเรือนของคนระยองเพียง 25.090 บาทต่อครัวต่อเดือน เทียบกับจ.สงขลาจากผลสำรวจคนระยองในปี50 มีรายได้เฉลี่ยต่อคนละ 114,981 บาทต่อปี  รายได้ต่อครัวเรือนจ.สงขลา 22,342 บาทต่อครัวต่อเดือน   ซึ่งรายได้ต่อครัวเรือนต่างกันประมาณ 2.000กว่าบาท แต่คนสงขลาไม่ต้องเผชิญกับปัญหามลพิษแบบมาบตาพุด  คำเตือนของโจเชฟ สติกลิทธ์ นักเศรษฐศสตร์ได้รับรางวัลโนเบลปี44 ว่า “บริษัทวัดประเมินจากบัญชีมีกำไร สังคม ที่ผ่านมามองแต่เรื่องจีดีพีประเด็นนี้ขอให้ทำความเข้าใจใหม่ ว่าเป็นสิ่งที่ไม่ดีเลยที่ใช้จีดีพีประเมินกิจกรรมทางเศรษฐกิจ ซึ่งจีดีพีนี้ถือว่าเป็นตัววัดผลประกอบการการทำงานที่แย่ ผมมองว่าจีดีพีว่าไม่ใช่ตัววัดที่ทำให้เห็นถึงเศรษฐกิจมีความผาสุกอยู่ดีกินดีและไม่ใช่ตัวช่วยให้สังคมโดยรวมวงกว้างมีความสุขได้” แม้นิคมอุตสาหกรรมยังไม่เกิดที่จ.สงขลา แต่เรามีบทเรียนบทเรียนของโรงแยกก๊าซธรรมชาติไทย-มาเลเซีย ที่ส่งผลกระทบต่ออาชีพ วิถีชีวิตและเริ่มก่อปัญหามลพิษและโรงงานอุตสาหกรรมทั้งที่เป็นอุตสาหกรรมเกษตรมีการบำบัดน้ำเสียไม่ดีพอที่ส่งลงสู่ทะเล  ปล่อยน้ำทิ้งลงที่นาของชาวบ้าน ต.สะกอม  การปล่อยน้ำเสียของโรงงานเหล่านี้ปล่อยไปทั่วทำให้ที่นาทั้งหมดหายไปเลยทั้งตำบลสะกอมเดิมมีคนทำนา 30 เปอร์เซ็น  แต่ประมาณปี 40 เป็นต้นมาที่นาสูญหายไปเนื่องจากการทิ้งน้ำจากโรงงานอุตสาหกรรม  และเน้นย้ำว่าฐานทรัพยากรของสงขลาได้แก่ ยางพารา ประมง การท่องเที่ยว    ผศ.ประสาท มีแต้ม ภาควิชาคณิตศาสตร์ คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ ยกคำกล่าวของเออร์วิน ลาสซโล นักคิดชาวฮังการี  เผยแพร่โดย ดร.ไสว บุญ ขณะนี้ชาวโลกกำลังยืนอยู่บนทางสามแพร่ง ยังมีเวลาอีกสามปี ที่จะตัดสินใจว่าจะไปทางไหน ระหว่างความล่มสลายหายนะและความยั่งยืน” ท้าทายว่าเรามีเวลาสามปีในการต่อสู้ จากนโยบายพลังงานของไทยที่ผูกขาดความคิด ผูกขาดแหล่งพลังงานแล้วปล่อยมลพิษไปทำลายแหล่งอาหาร ทำให้คนตกงานนับล้านคน แล้วใช้สื่อที่ตนยึดครองได้เพื่อล้างสมองคนทั้งประเทศว่าพลังงานอีกประเภทหนึ่งใช้ไม่ได้นั้น ผมไม่มีคำพูดอื่นครับ นอกจากคำว่า เป็นอาชญากรรมเชิงนโยบาย แหล่งเชื้อเพลิงแบ่งเป็น 2 ประเภท ประเภทแรกคือ ถ่านหิน น้ำมัน ก๊าซธรรมชาติ ประเภทที่สองได้แก่ พลังงานลม แสงอาทิตย์ ชีวมวล (ของเสีย-ของเหลือจากการเกษตร) ประเภทแรก กำเนิดเมื่อหลายล้านปีมาแล้ว ใช้หมดแล้วหมดเลย อยู่ใต้ดินหลายพันเมตรและถูก ผูกขาดโดยพ่อค้าพลังงานจำนวนน้อยราย ส่วนประเภทที่สองเกิดขึ้นใหม่ทุกวัน ไม่มีวันหมด และกระจายอยู่ทั่วไป การผูกขาดจะทำได้ยากทั้งสองต่างก็เป็น “ลูกพระอาทิตย์” ขณะที่ทั่วทั้งโลกรวมทั้งประเทศไทยกำลังเผชิญหน้ากันระหว่างคนสองกลุ่ม คือทุนสามานย์กับชุมชน พลเมืองที่ได้รับผลกระทบของการพัฒนาจากข้อมูลของกระทรวงพลังงานพบว่า ในปี 2536 คนไทยเราจ่ายค่าพลังงานไปเพียง 10% ของรายได้ที่อุตส่าห์หามาได้ แต่พอมาถึงปี 2551 กลับพบว่าค่าใช้จ่ายด้านพลังงานของเราเพิ่มขึ้นเป็น 20%   แปลว่าอะไรครับ ว่า “ยิ่งพัฒนา ยิ่งยากจน ยิ่งเป็นคนในชนบทยิ่งจนมากขึ้น  ปัญหาที่สำคัญกว่าเรื่องเงิน ๆ ทอง ๆ คือการจ้างงาน หรือการไม่มีงานทำของคนที่กำลังรุนแรงขึ้น ทุกขณะ พบว่าในภาคส่วนพลังงานที่มีสัดส่วนถึง 20% ของรายได้นั้นมีการจ้างงานเพียงร้อยละ 1% ของแรงงานทั้งประเทศเท่านั้น  ขณะที่นายกฯอภิสิทธิ์ โฆษณาว่า “ผมสัญญา ...คนไทยต้องมีงานทำ” ในความเป็นจริงข้อมูลที่มาจากกระทรวงพลังงานเองว่า ประเทศไทยมีศักยภาพจะผลิตไฟฟ้าจากชีวมวล (Biomass) ได้ถึง 7,000 เมกกะวัตต์  ทุก ๆ หนึ่งตันของผลปาล์ม จะสามารถนำน้ำเสียมาผลิตเป็นไฟฟ้าได้คิดเป็นมูลค่าถึง 100 บาท แต่ละปี ผลผลิตปาล์มอย่างเดียวในภาคใต้สามารถผลิตไฟฟ้าได้ 670 ล้านบาท นี่ยังไม่นับทะลายปาล์ม ไม่นับตอของต้นยางพาราที่ถูกเผาทิ้งปีละ 4-5 แสนไร่ (เพื่อปลูกใหม่) ซึ่งสามารถนำไปเป็นเชื้อเพลิงผลิตไฟฟ้าได้อีกด้วย นี่ยังไม่นับนาร้างจำนวนอีก 5 แสนไร่ในภาคใต้ ถ้าคิดจะปลูกไม้โตเร็วมาผลิตไฟฟ้าก็ได้อีกเยอะ คนกระบี่ทั้งจังหวัดใช้ไฟฟ้าขนาด 60 เมกกะวัตต์ แต่มีการผลิตไฟฟ้าจากของเหลือจากปาล์มได้ 30 เมกกะวัตต์ ในขณะที่มีศักยภาพที่จะทำได้ถึง 120 เมกกะวัตต์ สรุปนโยบายพลังงานของไทยที่ผูกขาดความคิด ผูกขาดแหล่งพลังงานแล้วปล่อยมลพิษไปทำลายแหล่งอาหาร ทำให้คนตกงานนับล้านคน แล้วใช้สื่อที่ตนยึดครองได้เพื่อล้างสมองคนทั้งประเทศว่าพลังงานอีกประเภทหนึ่งใช้ไม่ได้นั้น  ดังนั้นเราต้องเอาพลังงานหมุนเวียนเอาพระอาทิตย์คืนมาเป็นของประชาชน และพลเมืองต้องร่วมกำหนดนโยบายพลังงานเอง มุมมองคนสงขลาต่อการพัฒนา เพ็ญณี  ฤทธิ์กาญจน์ คณะกรรมการสภาอุตสาหกรรมท่องเที่ยวแห่งประเทศไทย ประธานสมาพันธ์ท่องเที่ยวภูมิภาคแห่งภาคใต้และนายกสมาคมธุรกิจการท่องเที่ยวจังหวัดสงขลา กล่าวว่าโดยภูมิศาสตร์ภาคใต้ติดทั้งทะเลอ่าวไทยและทะเลอันดามัน ปฏิเสธไม่ได้ทั้งสองฝั่งทะเลมี และอารยธรรม มีประเพณี วัฒนธรรมที่คล้ายคลึงกัน มีวิถีชีวิตที่พึ่งพาประมง ท่องเที่ยวและเกษตรกรรม ชุมชนภาคใต้โดยเฉพาะชุมชนสงขลามีความสุขจากการอาศัยทรัพยากรธรรมชาติทางทะเลเลี้ยงดูครอบครัวมาตั้งแต่สมัยบรรพบุรุษ วันนี้กำลังจะเกิดการเปลี่ยนแปลงรู้ข่าวการพัฒนาชายฝั่งทะเลภาคใต้เพื่อรองรับอุตสาหกรรมมา 2-3 ปีแต่มีชัดเจนในปีนี้ว่าจะมีอุตสาหกรรมเหล็กต้นน้ำทำให้สมาคมท่องเที่ยวเกิดการตื่นตัวมากทุกพื้นที่ตลอดทั้งภาคใต้ ภาคใต้ทั้งหมดโดยเฉพาะสงขลามีศักยภาพด้านท่องเที่ยวหลากหลายรูปแบบทั้งทางทะเล การอนุรักษ์สิ่งแวดล้อม เช่น คลองรัตภูมิ คลองนาทับ อ.จะนะ แต่พื้นที่เหล่านี้เป็นพื้นที่ที่กำลังถูกวางแผนการพัฒนาอุตสาหกรรม เชื่อว่ารายได้จากการพัฒนาอุตสาหกรรมไม่ใช่รายได้ที่เจริญรุ่งเรืองอย่างยั่งยืนแน่นอน การท่องเที่ยวไม่ต้องกู้เงินทุนมหาศาลอาศัยทรัพยากรทางทะเล บริการและจุดขายทางวัฒนธรรม นี่คือคุณค่าสูงสุดคือความสุขของคนในพื้นที่ที่มาจากสิ่งแวดล้อม ดังนั้นการพัฒนาสงขลาต้องมองถึงการท่องเที่ยว ประมง การเกษตรเป็นหลัก ที่สำคัญรัฐบาลกำลังพูดถึงการเปิดประตูสู่อาเซียน ทิศทางการพัฒนาจ.สงขลาเพื่อรองรับการนโยบายการเปิดประตูสู่อาเซียน ควรกำหนดทิศทางการพัฒนาการท่องเที่ยวให้เพื่อนบ้านได้ทราบว่าจ.สงขลาเป็นแหล่งการท่องเที่ยว เปิดภาพพจน์การท่องเที่ยวให้ประเทศเพื่อนบ้านรู้จัก หากเปรียบเทียบการท่องเที่ยวกับอุตสาหกรรมจะเห็นว่าการท่องเที่ยวมีคุณค่ามหาศาลทั้งต่อจิตใจและสุขภาพ นายสุมิตร  สมิตชัยจุฬารัตน์ โครงข่ายสภาที่ปรึกษาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติจังหวัดสงขลา  และผู้ประกอบการโรงแรมในจังหวัดสงขลา  กล่าวว่า จังหวัดสงขลามีศักยภาพด้านใดให้สังเกตจากสองฤดูกาลคือช่วงระหว่างเดือนเมษายนถึงพฤษภาคม  และช่วงฤดูกาลเดือนตุลาคม   ซึ่งเป็นช่วงปิดภาคเรียนทุกปีจะมีนักเรียนจากจังหวัดต่างๆทั่วภาคใต้โทรศัพท์จากที่พัก เพื่อเข้ามาติวตามสถาบันการติวต่างๆ ทำให้เห็นว่าสงขลามีศักยภาพเป็นเมืองแห่งการศึกษาและแหล่งเรียนรู้ของคนภาคใต้   และในอนาคตน่าจะพัฒนาจังหวัดสงขลาเป็นศูนย์กลางการกินเจ อยากฝากให้นายกมา ซึ่งประเด็นที่นายสุมิตรเสนอเป็นความคิดที่สอดคล้องกับความคิดเห็นของนักวิชาการ ภาคธุรกิจและการท่องเที่ยว ที่เห็นว่าสงขลามีศักยภาพด้านการศึกษา สงขลาถือเป็นตักศิลา เพราะเป็นศูนย์รวมของการศึกษา ความรู้และที่ผ่านมาตั้งแต่อดีตถึงปัจจุบันมีบทบาทสำคัญในการผลิตและพัฒนาบุคลากรของประเทศ จะทำอย่างไรที่จะพัฒนาจังหวัดสงขลาเป็นเมืองแห่งการเรียนรู้ทั้งของคนในประเทศ  รวมถึงสายตาของต่างประเทศด้วยไม่ใช่มีมองภาพลักษณ์ของสงขลาเป็นเมืองบันเทิงด้านเดียว นางจินตนา จิโนวัฒน์  สมาคมผู้นำสตรีจ.สงขลา การพัฒนาต้องเน้นการพัฒนาศักยภาพของคนอย่างต่อเนื่อง ตลอดจนการอบรมครอบครัว  จากการฟังข้อมูลวันนี้ตนรู้สึกสะเทือนใจ คนสงขลามีทั้งหมด 1 ล้านคนที่ยังไม่รู้ข้อมูลทำอย่างไรให้คน 500,000  คนได้รู้ข้อมูลผลกระทบที่จะเกิดขึ้น นายนภดล อ่อนวิจัย สหพันธ์ครอบครัวเพื่อสันติภาพโลก ประเทศไทย (เครือข่ายภาคใต้)  รู้สึกดีใจจากการพูดคุยในวันนี้มุ่งเน้นการพัฒนาบุคลากร ซึ่งต้องปลูกฝังคุณธรรมด้วย การเมืองล้มเหลวประชาชนขาดเสียง นักการเมืองพึ่งพาระบบทุนธุรกิจ เมื่อได้รับเลือกตั้งก็เข้ามากอบโกยผลประโยชน์จากทรัพยากร  ระบบการศึกษาปลูกฝังแนวคิดเรียนจบเข้าสู่โรงงาน ไม่มีการกลับมาพัฒนาท้องถิ่น วิศวกรเข้าสู่โรงงาน แพทย์เข้าสู่เมือง  ควรพัฒนาพลังงานทางเลือก พลังงานสีเขียวไม่ต้องอาศัยเฉพาะพลังงานที่ก่อมลพิษ และพัฒนาแหล่งท่องเที่ยว เราต้องรุจักตัวเรา เช่นการพัฒนาอุตสาหกรรมท่องเที่ยว  พัฒนาอุตสาหกรรมการเกษตร สำหรับกลุ่มองค์กรชาวบ้านและเครือข่ายประชาชนกลุ่มต่างๆ มีความเห็นตรงกันว่ายุทธศาสตร์การพัฒนาหรือจินตภาพการพัฒนาที่ชุมชนต้องการเห็น คือการพัฒนาบนพื้นฐานทรัพยากรของท้องถิ่นและชุมชนที่มีอยู่ ไม่เห็นด้วยกับการโครงการพัฒนาขนาดใหญ่ของภาครัฐที่ต้องใช้เงินลงทุนมหาศาล และเสนอว่ารัฐบาลไม่ต้องเร่งรีบในการพัฒนาอุตสาหกรรมหรือโครงการแลนด์บริดจ์ การพัฒนาต้องสอดคล้องกับวิถีชีวิตและสอดคล้องกับแนวคิดเศรษฐกิจพอเพียง ที่สำคัญต้องเป็นการพัฒนาที่เกิดจากประชาชนเข้าไปมีส่วนร่วมในการกำหนด ในการตัดสินใจทิศทางการพัฒนาของชุมชน ข้อสรุปยุทธศาสตร์ทิศทางการพัฒนาจังหวัดสงขลา    1.ยุทธศาสตร์ด้านการท่องเที่ยว 2.ยุทธศาสตร์ด้านภาคเกษตรกรรม เกษตรกรรมยั่งยืน  ประมงชายฝั่งโดยการเพิ่มมูลค่าผลิต  การพัฒนาอุตสาหกรรมการเกษตร แต่ต้องเป็นอุตสาหกรรมที่ใส่ใจดูแลสิ่งแวดล้อม 3.ยุทธศาสตร์ด้านการพัฒนาบุคลากร โดยเฉพาะการพัฒนาด้านการการศึกษา ปลูกฝังจิตสำนึก จิตวิญญาณ 4.ยุทธศาสตร์ด้านพลังงานทางเลือก ส่งเสริมการสร้างพลังงานทางเลือกจากทรัพยากรที่มีอยู่อย่างจริงจัง เช่น พลังงานลม พลังงานน้ำ พลังงานแสงอาทิตย์และพลังงานอื่นๆที่ไม่ส่งผลกระทบกับสิ่งแวดล้อม  สำหรับยุทธศาสตร์ทิศทางการพัฒนาจังหวัดสงขลาที่ประชุมเวทีสัมมนาเสนอว่า ต้องเกิดจากการมีส่วนร่วมของประชาชน  ต้องพัฒนาบนฐานทรัพยากรที่มีอยู่ท้องถิ่น ชุมชน รัฐบาลต้องบูรณาการการมีส่วนร่วมโดยต้องเปิดโอกาสให้ประชาชนเข้าไปมีส่วนร่วมในการกำหนดนโยบาย  เสนอควรเป็นวาระแห่งชาติของคนสงขลาในการวางยุทธศาสตร์การพัฒนาจังหวัดสงขลา  พัฒนาต้องอยู่บนแนวคิดการพึ่งตนเองเศรษฐกิจพอเพียงไม่ก่อความขัดแย้งในชุมชน  ซึ่งยุทธศาสตร์การพัฒนาดังกล่าวชุมชนสามารถดำรงชีวิตพิถีพิถันบนฐานทรัพยากร ความหลากหลายชีวภาพ ความหลากหลายทางวัฒนธรรมประเพณีได้อย่างปกติสุข           

ดอกเกดเป็นดอกไม้ชนิดหนึ่งที่ลำต้นมีลักษณะเหมือนต้นปาล์ม เวลาออกดอก ดอกจะส่งกลิ่นหอม คนเฒ่าคนแก่จะนิยมนำไปบูชาพระและนำมาทัดหู ผมไม่รู้เหมือนกันว่าดอกไม้ชนิดนี้จะมีอยู่ทั่วไปในประเทศไทยหรือมีเฉพาะที่ภาคอีสานและประเทศลาว